چند جانباز شیمیایی شهید شدند؟
تاریخ انتشار: ۲۵ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۱۷۸۴۰
اعتراف سه دهه پیش رژیم بعث عراق در استفاده از سلاحهای شیمیایی درحالی مطرح شد که بیش از ۱۰درصد جانبازان دفاع مقدس را جانبازان شیمیایی تشکیل میدهند و در طول این سالها بیش از ۱۰ هزار نفر از آنان به شهادت رسیدهاند.
به گزارش مشرق، در هشت سال دفاع مقدس بیش از ۶۴۶ هزار نفر از رزمندگان مجروح شدند که تعداد جانبازان شیمیایی بالغ بر ۷۰ هزار نفر هستند و تاکنون بیش از ۱۰ هزار نفر از آنان به شهادت رسیدهاند؛ جمهوری اسلامی در دوران دفاع مقدس بارها نسبت به استفاده رژیم بعث عراق از سلاحهای شیمیایی علیه رزمندگان به مجامع بینالمللی شکایت کرد و گروههایی نیز برای بررسی و تحقیق اعزام شدند ولی رژیم بعث صدام از تایید یا تکذیب استفاده از این سلاحها خودداری میکرد تا اینکه ۲۵ فروردین سال ۱۳۶۷ به صورت رسمی به استفاده از سلاحهای شیمیایی علیه ایران اعتراف کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
یکی از سیاهترین برگهای تاریخ جنگ، استفاده رژیم صدام از سلاحهای شیمیایی علیه ایران و کردهای عراق است؛ امری که به خودی خود فجیع، دلهرهآور و تأثربرانگیز است. دولت وقت عراق در طول جنگ برخلاف تعهدات بینالمللی و در نقض آشکار قواعد حقوقی حاکم بر مخاصمات مسلحانه، اقدام به تهیه، تولید، انبارداری و استفاده مکرر از سلاحهای شیمیایی کرد.
آنچه باعث تأثر بیشتر نسبت به این فاجعه می شود، تعلل جامعه بین المللی در اقدام مؤثر علیه این جنایت ننگین، یا حداقل محکوم کردن آن بود و حتی برخی از دولت های شرقی و غربی هم در این امر به دولت صدام یاری رساندند. اینکه جامعه بین المللی تا به این حد در برابر جنایت های صدام، ناتوانی نشان می دهد بسیار تکاندهنده است. برخی از صاحب نظران معتقدند که این گونه مشایعت و مماشات قدرت های بزرگ با رژیم صدام را باید در پرتو هراس آنها از تهدید ناشی از گسترش انقلاب ایران بررسی کرد.
منشأ بروز جنگ عراق علیه ایران که یکی از طولانیترین درگیری های مسلحانه در طول تاریخ معاصر به شمار می رود، اختلافات مرزی و ایدئولوژیک بین دو کشور و جاه طلبی های سیاسی صدام عنوان می شود که علاوه بر تلفات انسانی گسترده، خسارت های اقتصادی قابل ملاحظه ای نیز از رهگذر این جنگ به دو طرف تحمیل شد. این خسارات، علاوه بر آسیب گسترده به زیرساختهای نظامی و غیرنظامی دو طرف، شامل میلیاردها دلار کاهش درآمدهای نفتی و افت ارزش پول ملی به واسطه استقراضهای قابل توجه برای خرید تسلیحات نظامی بوده است.
برنامه تسلیحاتی عراق و کاربرد سلاحهای شیمیایی در جنگ علیه ایران
برنامه تسلیحات شیمیایی عراق با انجام فعالیتهای تحقیق و توسعه در دهه ۱۹۷۰ آغاز شد اما مطابق اعلام مقامات دولت این کشور فعالیتهای گسترده رژیم بعث در ارتباط با تولید سلاحهای شیمیایی در مقیاس صنعتی، تامین و تولید مواد اولیه و همچنین اجزاء و تجهیزات مرتبط با این تسلیحات، بیشتر در سالهای ۱۹۸۲ تا ۱۹۹۰ انجام گرفت. اطلاعاتی که دولت عراق به بازرسان سازمان ملل متحد ارائه کرد، حکایت از آن دارد که بیش از ۵۰ درصد کل زرادخانه سلاحهای شیمیایی این کشور در دهه ۱۹۸۰ یعنی در حین جنگ با ایران استفاده شده است.
البته آن زمان دولت عراق بههیچوجه امکان تولید مواد و تجهیزات لازم را برای توسعه برنامه تسلیحاتی خود نداشت و ناچار بود که بخش زیادی از این مواد و تجهیزات را از منابع خارجی تأمین کند. مثلا برخی گزارشها نشان میدهد که عراق در اوایل دهه ۱۹۸۰ بیش از هزار تن عامل خردل (تیو دی گلیکول) از کشورهای اروپای غربی و ایالات متحده وارد کرده است.
همچنین در همین برهه، برخی از شرکتهای صنایع شیمیایی خارجی، با آگاهی از سوابق و نقشههای رژیم صدام، مقادیر زیادی از مواد و تجهیزات دارای کاربری دوگانه را به شرکتهای تولید «کود کشاورزی» در عراق فروختند. گزارشهای رسمی سازمان ملل متحد، حاوی نام شرکتهای خارجی مذکور نیست. رئیس اسبق بازرسان سازمان ملل در عراق هم در جایی اعلام کرد که شورای امنیت در سال ۱۹۹۳ از بازرسان سازمان ملل متحد و آژانس بینالمللی انرژی اتمی خواسته بود که هویت این شرکتها را افشا نکنند.
علاوه بر تهیه مواد شیمیایی از فروشندگان خارجی، طبق اطلاعاتی که عراق در اختیار بازرسان سازمان ملل متحد قرار داد، بخش عمده تجهیزاتی که این کشور در دهه ۱۹۸۰ برای تولید سلاح به کار برده، از منابع خارجی تامین شده بهشکلی که «تاسیسات و کارخانجات تولید تسلیحات کشتار جمعی در عراق؛ بهطور کامل بر تجهیزات خریداریشده از شرکتهای خارجی مبتنی بودهاند».
گزارشهای سازمان ملل متحد حاکی از آن است که دولت عراق، برخی اسناد را نیز در تأیید این مطالب ارائه کرده اما به دلیل عدم پاسخگویی شرکتهای خارجی و دولتهای متبوع آنها، امکان تأیید قطعی این اسناد وجود نداشته است که بهعنوان یکی از مهمترین شواهد در تأیید همکاری شرکتهای غربی با برنامه تسلیحات شیمیایی عراق، میتوان به محاکمه فرانتز فان آنرات در دادگاههای هلند در سال ۲۰۰۴ اشاره کرد. دادگاه بهواسطه فروش چندین هزار تن مواد اولیه تولید گازهای خردل و اعصاب از سوی فان آنرات به عراق در دهه ۱۹۸۰، جرائم منتسب به وی (شامل معاونت در جنایت جنگی و معاونت در نسلکشی) را محرز دانست.
گزارشهای بازرسان سازمان ملل متحد که مأمور نظارت بر خلع سلاح عراق بودند، اطلاعات چندان مفیدی در خصوص استفاده از سلاحهای شیمیایی در جنگ ایران و عراق در بر ندارد اما گزارشی که هیات کارشناسان اعزامی دبیرکل وقت سازمان ملل متحد در حین جنگ تهیه کرده، با جزئیات بیشتر به این موضوع پرداخته است. این هیات کارشناسی برای بررسی ادعای استفاده از تسلیحات شیمیایی مصاحبههایی را با مقامات ایران ترتیب داده، بازدیدهایی از مناطق جنگی به عمل آورده و نمونههایی از خاک آلوده به عوامل شیمیایی را در این مناطق جمعآوری و آزمایش کرده است و مجروحان شیمیایی جنگ را در بیمارستانهای تهران و اهواز معاینه کرده و مصاحبههایی با آنها انجام دادند.
بررسی وضعیت مجروحان ایرانی حاکی از وجود جراحتهای مختلف، شامل التهابهای متوسط تا خیلی شدید، آسیب شدید در پلک چشم، آسیبهای پوستی از قبیل تاولهای بزرگ با مایع زردرنگ، جداشدگی پوست، تجمع رنگدانههای تیره در سطح پوست و آسیبدیدگی در حد سوختگی درجه دوم بوده است. در برخی موارد آسیبهای تنفسی و افت گلبولهای سفید در مجروحان ملاحظه شده است؛ تمامی این آسیبها بدون هیچ تردیدی، از گاز خردل ناشی شده بود.
تجهیزات پیشرفته استفادهشده برای آنالیز مواد شیمیایی در مناطق اطراف آبادان، نشاندهنده وجود گاز خردل در محل اصابت بمبها بوده است. همچنین آزمایش بر روی نمونه خاکی که از حوالی یک بیمارستان صحرایی برداشت شده و روز قبل از نمونهبرداری مورد اصابت حملات عراق بوده، نشان میدهد که این نمونه نیز حاوی میزان بالایی از گاز خردل بوده است همچنین نمونه موی سر یکی از قربانیان نیز آسیبدیدگی وی را با گاز خردل تأیید میکند.
آثار عوامل شیمیایی خردل و اعصاب در قربانیان
عامل خردل به شکل مایع تولید میشود که میتواند بخارهای سمی در محیط منتشر کند و قرارگرفتن در معرض بخار خردل باعث سوزش و تاول در پوست میشود. تنفس بخار سمی خردل باعث آسیب به مجاری تنفسی میشود و مصرف خوراکی آن، تهوع و اسهال شدید ایجاد میکند. خردل میتواند به چشمها، غشاء مخاطی، ریه، پوست و سیستم خونسازی بدن، آسیب جدی وارد کند.
براساس مطالعه اسناد و گزارشهای فوق، میتوان نتیجه گرفت که نیروهای نظامی عراق در جریان جنگ علیه هدفهای نظامی و غیرنظامی در ایران، بهدفعات از سال ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۸ از انواع مختلف سلاحهای شیمیایی استفاده کردند. بر مبنای دلایل فوق در بررسی حقوقی میتوان بهطور قطع ادعا کرد که استفاده از این تسلیحات در آبادان، فاو و کرکوک علیه نیروهای نظامی و همچنین در اشنویه و سردشت علیه مناطق شهریِ فاقد استحکامات دفاعی محرز است.
عراق در جنگ با ایران متجاوز شناخته شد
خاویرپرزدکوئیار دبیرکل وقت ملل متحد در گزارش خود که به تاریخ ۹ دسامبر ۱۹۹۱ تهیه و به شورا تقدیم کرد، مسئولیت شروع جنگ در ۲۲ سپتامبر ۱۹۸۰ (۳۱ شهریور ۱۳۵۹) را متوجه عراق دانست. دبیرکل اشاره کرد که این اقدام عراق به هیچ صورت بر اساس مقررات منشور ملل متحد، اصول و عرفهای پذیرفتهشده حقوق بینالملل و هیچ قاعده اخلاق بینالمللی قابل توجیه نیست و مسئولیت بینالمللی عراق را به دنبال دارد. همچنین اشغال طولانیمدت مناطق سرزمینی ایران برخلاف قاعده منع توسل به زور، مصداق نقض قواعد آمره حقوق بینالملل شناخته شده است.
علاوه بر این، در همان گزارش به اعزام هیاتهای کارشناسی مختلف برای بررسی مسئله استفاده از سلاحهای شیمیایی اشاره شده و دبیرکل با اشاره به یافتههای این هیاتها، از نقض قواعد حقوق بشردوستانه در جنگ (با اشاره ویژه به حمله شیمیایی به مناطق شهریِ فاقد استحکامات دفاعی) ابراز تأسف کرده است.
منبع: ایرنامنبع: مشرق
کلیدواژه: تحلیل روز طوفان الاقصی قیمت صدام شورای امنیت دفاع مقدس سازمان ملل رژیم بعث هلند عراق خودرو قیمت های روز در یک نگاه حوادث سلامت بازرسان سازمان ملل متحد سلاح های شیمیایی سلاح های شیمیایی استفاده از سلاح علیه ایران بین المللی هزار نفر گزارش ها گاز خردل رژیم بعث شرکت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۱۷۸۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رئیسی: تحریم نوعی جنگ است | در دکترین ما سلاح هستهای وجود ندارد
رئیس دولت سیزدهم گفت: در دکترین ما به هیچ عنوان دسترسی به سلاح هستهای وجود ندارد، اما استفاده از این فناوری در صنعت و پتروشیمی و… دستورکار ما خواهد بود.
سید ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم در افتتاحیه ششمین نمایشگاه توانمندیهای صادراتی جمهوری اسلامی ایران، گفت: این نمایشگاه نشاندهنده آن است که ایران تحریمناپذیر است و هرگز تحریمها در این کشور و با اراده مردم به نتیجه نرسیده و پس از این هم به نتیجه نخواهد رسید.
آنگونه که مهر روایت کرده، وی با بیان اینکه طرحهای شیطانی منزوی کردن ایران هرگز به نتیجه نخواهد رسید، ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران با نیروی انسانی کارآمد و با اراده و با ابتکارات و خلاقیتها و با بهره مندی از فناوریهای نوین میتواند در عرصههای مختلف برای دنیا نوآوریهایی داشته باشد و به جهان عرضه کند.
رئیس دولت سیزدهم افزود: این نمایشگاه نشاندهنده آن چیزی است که به دست جوانان عزیزمان در این کشور رقم خورده و تحریمها را به فرصت تبدیل کرده است و این رویداد بزرگ تجاری و اقتصادی نشاندهنده آن است که ما توانسته ایم و باز نیز میتوانیم.
رئیس دولت سیزدهم با بیان اینکه جمهوری اسلامی به عنوان کشور پیشرفته و فناور است، افزود: برای فعالیت اقتصادی و جلوگیری از خام فروشی و صادرات مواد اولیه نیازمند زنجیره کامل در تولید هستیم.
رئیسی با تاکید بر اینکه تولیدات کشاورزی و صنعتی نیازمند نقشه راه است، تصریح کرد: در این نمایشگاه هدف صرفاً دیدن یک محصول نیست، بلکه در کنار آن مذاکره و تحکیم قراردادها است، لذا از دست اندرکاران این نمایشگاه میخواهم در مذاکرات و پیگیریها مجدانه کار را دنبال کنند.
وی گفت: کشور ظرفیتهای بسیاری دارد. امروز اگرچه غرب تلاش میکند کشور ما به فناوریهای نوین دسترسی پیدا نکند، اما به لطف خداوند و به برکت تلاش نیروهای ما این دانش در کشور ما بومی شده است. تصور نشود اگر دو دانشمند و متخصصان را تحت فشار قرار دهند، میتوانند ما را از دسترسی به دانش بازدارند.
رئیس دولت سیزدهم بیان کرد: آنجا که بیشترین فشار دشمن وجود دارد، ما بیشترین موفقیتها را داشتیم؛ برای مثال، در صنایع هستهای و نظامی بیشترین فشار دشمن را داشتیم، در حالی که بیشتر پیشرفتها در همین صنایع اتفاق افتاده است.
وی تصریح کرد: در دکترین ما به هیچ عنوان دسترسی به سلاح هستهای وجود ندارد، اما استفاده از این فناوری در صنعت و پتروشیمی و… دستورکار ما خواهد بود.
رئیسی با بیان اینکه نظام سلطه نمیتواند ملتهای مصمم و دولتهای مستقل را از پیشرفت بازبدارد، تصریح کرد: دنیا بداند علی رغم خواست نظام سلطه امروز توانایی بسیاری وجود دارد، لذا جوانان میتوانند با ابتکار، خلاقیت و نوآوری برای ملت خود و کشورهای منطقه و جهان مؤثر باشند.
وی گفت: قدرت نظامی بسیار مهم است، اما قدرت تولید و صادرات کمتر از قدرت نظامی نیست. آنچه میتواند یک کشور را قدرتمند کند، قدرت تولید، اقتصاد و توانایی برای صادرات است، لذا به تولید کنندگان تاکید میکنم امروز در جایگاه تولید قدرت هستید. خط ترانزیتی ایران بسیار به صرفه و مطمئن و با زمان بسیار محدود میتواند زمینهای مناسب برای حمل و نقل باشد.
رئیسی با بیان اینکه باید مسأله تجارت با ارزهای ملی گسترش یابد، تصریح کرد: نمایشگاه توانمندیهای صادراتی ایران یک کنش جمعی برای رفاه اجتماعی و جهانی از مسیر توسعه تجارت، صادرات و گسترش تعاملات اقتصادی محسوب میشود. امیدواریم این نمایشگاه موجب همگرایی، هماهنگی و مشارکت فعالان اقتصادی، تولیدکنندگان، صادرکنندگان و بازرگانان و موجب رشد اقتصادی کشور و منطقه و جهان شود.
رئیس دولت سیزدهم بیان کرد: خداوند همه امکانات را به صورت عادلانه در اختیار بشر قرار داده و میتوان با فکر و اندیشه، همکاری و همگرایی و هماندیشی، نیاز بشر را رفع کرد و او را به نقطه کمال و رفاه رساند، اما متأسفانه جریان تحریمها نمادهای ظلم به دولتها و ملتها است، نه فقط ظلم به یک ملت بلکه ظلم به تمام ملتها است.
وی با تاکید بر اینکه اگر با ایجاد تنگنا ملتی را از رسیدن به هدف و دستیابی به امکانات محروم کرد، این ظلم به یک اقلیم نیست بلکه به همه ملتها و اقلیمها است، اظهار داشت: تحریم نوعی جنگ است اما نه جنگ نظامی، جنگی که با این ابزار ملتی را از آنچه میتواند به آن دست یابد، محروم کند.
رئیسی گفت: در جنگ ارادهها ملت ایران اراده کرد که با توکل بر خدا و با اتکا به داشتهها و تواناییهای ملی تحریمها را پشت سر بگذارد، به نحوی که نه ما بلکه سخنگوی کاخ سفید اعلام کند فشارهای حداکثری به جمهوری اسلامی مفتضحانه شکست خورده است.